Ông Phạm Văn Hoành
PV: Xin ông cho biết thực trạng công tác bảo vệ, quản lý và sử dụng nguồn Tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa thời gian qua.
Ông Phạm Văn Hoành: Trước tiên, phải khẳng định Thanh Hóa là tỉnh có tài nguyên nước phong phú, đa dạng và phức tạp. Trong đó, nguồn nước dưới đất với 4 tầng chứa nước lỗ hổng trong trầm tích đệ tứ và 22 tầng chứa nước trong khe nứt - Karst phân bố toàn tỉnh, đặc biệt phía Tây Thanh Hóa. Tổng trữ lượng 4 tầng chứa nước chính là 413.000 m3/ngày, phân bố không đồng đều. Riêng tầng chứa nước khe nứt - Karst chưa có nghiên cứu đánh giá đầy đủ. Do đó, tiềm năng khai thác nước dưới đất là rất lớn, từ xa xưa, nguồn nước dưới đất đã là nguồn cung cấp chính cho sinh hoạt và các hoạt động sản xuất, tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, nước dưới đất đóng vai trò rất quan trọng, đảm bảo an ninh an toàn nguồn nước cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Về nước mặt, trên địa phận tỉnh Thanh Hóa có 4 hệ thống sông chính là sông Mã, Bạng, Yên, Hoạt, tổng lượng nước trung bình hàng năm là 19, 52 tỷ m3. Sông, suối tại tỉnh Thanh Hóa chảy qua nhiều vùng địa hình phức tạp, là tiềm năng khai thác thủy điện lớn. Tổng lượng nước trung bình hàng năm của hệ thống sông chính là 19,5 tỷ m3 so với tổng lượng dòng chảy trung bình hàng năm trên địa bàn tỉnh từ 20 - 21 tỷ m3 trên địa bàn toàn tỉnh. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn có khoảng 610 hồ chứa và 1023 đập dâng. Hệ thống hồ chứa nước quan trọng cấp quốc gia và cấp tỉnh hiện có: Hồ sông Mực dung tích chứa 174 triệu m3; Hồ Yên Mỹ dung tích chứa 87 triệu m3; Hồ Đồng Ngư dung tích chứa 764 triệu m3; Hồ Duồng Cốc dung tích chứa 615 triệu m3; Hồ Cửa Đạt dung tích chứa 1,45 tỷ m3. Các nguồn nước trên đang được khai thác, sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, tạo cảnh quan môi trường trong khu vực để góp phần phát triển kinh tế -xã hội của tỉnh.
* Trong công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước trên địa bàn
Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chuyên môn trực thuộc UBND tỉnh Thanh Hóa, có chức năng tham mưu cho tỉnh thực hiện công tác quản lý lĩnh vực tài nguyên và môi trường trên địa bàn, trong đó có lĩnh vực tài nguyên nước. Những năm gần đây, Sở đã chú trọng, siết chặt công tác quản lý, sử dụng tài nguyên nước đem lại hiệu quả thiết thực. Công tác quản lý, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã dần đi vào nề nếp, góp phần thực hiện nghiêm Luật Tài nguyên nước.
Căn cứ các quy định của pháp luật về Tài nguyên nước, ý kiến chỉ đạo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhất là Luật Tài nguyên nước 2023 mới được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 1/7/2024. Trong những năm qua, công tác quy hoạch, điều tra cơ bản tài nguyên nước và các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ phục vụ công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước được quan tâm.
Đối với công tác quy hoạch Tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 153/QĐ-TTg ngày 27/02/2023 về việc phê duyệt Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Và Quyết định số 20/QĐ-TTg ngày 08/01/2024 về việc phê duyệt Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Mã thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, tích hợp vào quy hoạch phương án khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước, phòng, chống, khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra.
Phòng quản lý Tài nguyên nước, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thanh Hóa lấy mẫu nước kiểm tra độ mặn của nguồn nước tại Trạm đo triều - mặn Vạn Ninh thuộc địa bàn xã Hoằng Đạt huyện Hoằng Hóa.
Với vai trò là cơ quan chuyên môn thời gian qua, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành một số quyết định nhằm tăng cường công tác quản lý, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước trên địa bàn như:
Quyết định số 5282/QĐ-UBND ngày 26/12/2018 về việc phê duyệt danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá. Đã hoàn thành cắm mốc tại thực địa và bàn giao mốc cho UBND cấp xã quản lý, bảo vệ theo quy định với tổng số mốc là 1.623 mốc trên 66 đoạn sông, suối; đối với các hồ chứa thủy điện đã hoàn thành cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước đối với 08 hồ chứa thủy điện, với tổng số mốc 2.127 mốc.
Quyết định số 3802/QĐ-UBND ngày 04/11/2022 về việc phê duyệt và công bố Danh mục hồ, ao, đầm, phá không được san lấp trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, trong đó có tổng số 1400 hồ, ao không được san lấp trên địa bàn 24 huyện, thị xã, thành phố.
Quyết định số 923/QĐ-UBND ngày 21/3/2023 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Danh mục và Bản đồ phân vùng hạn chế khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Trong đó có 03 vùng hạn chế, gồm: Vùng hạn chế 1, vùng hạn chế 3 và vùng hỗn hợp.
Hàng năm Sở Tài nguyên và Môi trường cũng tổ chức triển khai Đo triều - mặn trên hệ thống sông Mã, sông Yên và sông Bạng. Kết quả đo triều mặn được cập nhật gửi đến UBND cấp huyện và các sở ban ngành kịp thời để chỉ đạo các đơn vị thuỷ nông, các đơn vị khai thác, sử dụng nước vận hành hợp lý các công trình khai thác nước thuộc vùng sông ảnh hưởng của thuỷ triều trên hệ thống sông Mã, sông Yên, sông Bạng để phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt của nhân dân trong vùng.
Bên cạnh đó Sở cũng thường xuyên tham mưu, thẩm định cấp Giấy phép tài nguyên nước cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh, với tổng số giấy phép 334 giấy (183 Giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất, 91 Giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới mặt, 52 Giấy phép thăm dò nước dưới đất, 8 Giấy phép hành nghề khoan nước dưới đất).
Ngoài ra, Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện nhiệm vụ lập, ban hành Danh mục nguồn nước nội tỉnh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Đến nay, đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 870/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Hiện tại, đã ký hợp đồng với đơn vị tư vấn thực hiện nhiệm vụ và đang thực hiện các nhiệm vụ tổng hợp, chỉnh lý, xử lý thông tin, dữ liệu thu thập và kết quả điều tra thực địa.
Thực hiện nghiêm Quyết định số 1383/QĐ-TTg ngày 04/8/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án tổng kiểm kê tài nguyên nước quốc gia, giai đoạn đến năm 2025; Quyết định số 1557/QĐ-BTNMT ngày 13/6/2023 của Bộ Tài nguyên và Môi. Đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2372/QĐ-UBND ngày 10/6/2024 về việc phê duyệt Kế hoạch lựa chọn nhà thầu thực hiện nhiệm vụ Kiểm kê tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn đến năm 2025. Đến nay, Sở đang tổ chức đấu thầu qua mạng để lựa chọn nhà thầu thực hiện nhiệm vụ.
Phòng quản lý Tài nguyên nước (Sở TN&MT tỉnh Thanh Hóa) tổ chức đo đạc thực hiện cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước.
Hàng năm, Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành Kế hoạch thanh kiểm tra các đơn vị đang có hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước và Hồ sơ đề nghị cấp phép của các tổ chức cá nhân. Cụ thể, tính từ năm 2020 đến nay, số cuộc thanh, kiểm tra 355 cuộc; Số tổ chức, cá nhân được thanh, kiểm tra 537; số tổ chức có hành vi vi phạm hành chính 41; số tiền xử phạt vi phạm hành chính (đồng) 1.838.000.000; số lợi bất hợp pháp đã thu hồi (đồng) 600.130.00.
Thực hiện tính tiền cấp quyền khai thác nước theo quy định tại Nghị định số 82/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017 của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước; Nghị định số 41/2021/NĐ-CP ngày 30/3/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 82/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành 370 Quyết định phê duyệt tiền cấp quyền, với số tiền đã phê duyệt 61 tỷ đồng.
* Các giải pháp ngăn chặn, xử lý ô nhiễm nguồn nước
Nhằm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nước và ngăn chặn, xử lý các tổ chức, cá nhân có hành vi gây ô nhiễm nguồn nước trên địa bàn tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai thực hiện nhiều giải pháp, cụ thể: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra tình hình chấp hành quy định của pháp luật về tài nguyên nước đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan trên địa bàn tỉnh, nhằm phát hiện kịp thời những hành vi vi phạm, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Trong thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục tham mưu, tổ chức triển khai thực hiện công tác điều tra cơ bản tài nguyên nước và các chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ về tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật, làm cơ sở phục vụ cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài nguyên nước của đơn vị; Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình, dự án, đề án phục vụ công tác quản lý tài nguyên nước trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là nhiệm vụ triển khai công tác cắm mốc giới hành lang bảo vệ nguồn nước đối với các nguồn nước nằm trong Danh mục nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ đã được UBND tỉnh phê duyệt theo quy định của pháp luật; Tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn cho cán bộ làm công tác quản lý tài nguyên nước tại địa phương và các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước nắm được các quy định của pháp luật về tài nguyên nước, tầm quan trọng của việc khai thác, sử dụng nước hợp lý, hiệu quả nhằm nâng cao ý thức của các đơn vị trong việc, quản lý, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước.
PV: Luật Tài nguyên nước 2023 chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7, ở lĩnh vực này Sở TN&MT đã có những tham mưu gì cho UBND tỉnh Thanh Hóa để công tác quản lý trên địa bàn được hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên, thưa ông?
Ông Phạm Văn Hoành: Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15 được Quốc hội Khóa XV, Kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 27/11/2023, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024. Ngày 02/4/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 274/QĐ-TTg về việc ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước số 28/2023/QH15.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh tại Công văn số 5776/UBND-NN ngày 25/4/2024 về việc triển khai thực hiện Quyết định số 274/QĐ-TTg ngày 02/4/2024 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3049/QĐ-UBND ngày 22/7/2024 Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước năm 2023 trên địa bàn tỉnh. Theo đó, nêu rõ mục đích, yêu cầu và các nội dung: Quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Tài nguyên nước và các văn bản quy định chi tiết một số điều của Luật(1); Tham gia ý kiến trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Tài nguyên nước(2); Thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước được giao trong Luật(3) và tổ chức thực hiện.
Thực hiện Kế hoạch số 19/KH-STNMT ngày 20/2/2024 về Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức năm 2024. Thời gian tới, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ tổ chức các lớp tập huấn đến các sở, ngành liên quan và UBND cấp huyện, cấp xã để Quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Tài nguyên nước năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết một số điều của Luật.
Phòng quản lý Tài nguyên nước (Sở TTN&MT tỉnh Thanh Hóa) thực hiện cắm mốc hành lang bảo vệ nguồn nước.
PV: Để đảm bảo an ninh nguồn nước phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững, Sở TN&MT đã, đang, tiếp tục triển khai những nhiệm vụ trọng tâm gì thưa ông?
Ông Phạm Văn Hoành: Căn cứ các quy định của pháp Luật Tài nguyên nước, Kế hoạch hành động số 166/KH-UBND ngày 16/6/2023 của UBND tỉnh Thanh Hóa thực hiện Kết luận số 36-KL/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu và triển khai thực hiện những nhiệm vụ trọng tâm sau:
Hàng năm, xây dựng kế hoạch thực hiện Chương trình phối hợp với các cơ quan Báo chí và Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh để thực hiện các chuyên mục, bản tin về công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tài nguyên nước; tình hình thực hiện quy định của pháp luật về tài nguyên nước đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động khai thác, sử dụng nước; công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước và quá trình giải quyết các sự việc phát sinh trong hoạt động có liên quan đến lĩnh vực tài nguyên nước của tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh;
Định kỳ hàng năm có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức, viên chức làm công tác quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường trên bàn tỉnh, tổ chức 02 lớp tập huấn với số lượng khoảng 800 cán bộ, công chức, viên chức làm công tác tài nguyên và môi trường. Qua đó, giúp cán bộ, công chức, viên chức phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện, cấp xã nắm vững, áp dụng và thực hiện tốt các quy định của pháp luật về tài nguyên và môi trường trong quá trình thực thi nhiệm vụ tại cơ sở.
Tiếp tục quán triệt, tuyên truyền, phổ biến, tập huấn Luật Tài nguyên nước theo Quyết định số 3049/QĐ-UBND ngày 22/7/2024 của UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Tài nguyên nước năm 2023 trên địa bàn tỉnh và các nhiệm vụ được giao tại Kế hoạch hành động số 166/KH-UBND ngày 16/6/2023 của UBND tỉnh Thanh Hóa thực hiện Kết luận số 36-KL/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.